امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلاْ یمانُ عَلى اءَرْبَعِ دَعائِمَ: عَلى الصَّبْرِ وَالْیَقینِ وَالْعَدْلِ وَالْجِهادِ.
ایمان بر چهار پایه استوار است : شکیبایى ، یقین ، دادگرى و جهاد.امام علی علیه السلام می فرمایند:
لا یـَصـْدُقُ اِیـمـانُ عـَبـْدٍ حـَتـّى یـَکـُونَ بـِمـا فـى یـَدِ اللّهِ سـُبـْحـانـَهُ اَوْثـَقَ مـِنـْهُ بـِمـا فـى یَدِهِ.
ایـمـان بـنـده به یقین نرسد، تا آنکه اعتمادش به آنچه نزد خداوند است ، بیش از آن باشد که به داشته هاى خودش .
ادامه مطلب ...
امام علی علیه السلام:
اِفْعَلُوا الْخَیْرَ وَ لا تَحْقِرُوا مِنْهُ شَیْئاً فَاِنَّ صَغِیرَهُ کَبیرٌ وَ قَلِیلَهُ کَثِیرٌ.
نیکوکار باشید و نیکوکارى را کوچک مشمرید، چرا که خُردِ آن بزرگ و اندکش بسیار است .امام علی علیه السلام:
اَلْخَیْرُ لا یَفْنى .
کار خیر هرگز فانى نمى شود.
ادامه مطلب ...
هم اکنون در دنیای پیشرفته مهمترین موضوع کارشناسان مسائل اجتماعی و اقتصادی جهان مسئله کار و ارتقاء میزان بهره وری است که در این راستا به بهبود کیفیت کار و وضع قوانین کارگر و کارفرما می اندیشند و تمام مساعی خود را برای فرهنگ سازی کار و و تعمیم آن به جامعه بکار گرفته اند. اما در جامعه ما که اعتقادات و حاکمیت قرآن و همچنین منابع پر فیض احادیث و روایات ائمه اطهار(ع) و احکام عملی بصورت موکد به موضوع کار، قوانین و روابط متقابل کارگر و کارفرما نظر داشته مورد کم توجهی قرار گرفته است تا جایی که در شاخص ها و آمارهای جهانی درصد بیکاری جوامع اسلامی و پائین بودن ساعات کار مفید این کشورها آنها را بعنوان کشورهای در حال بحران معرفی کرده است.
ادامه مطلب ...
حضرت علی علیه السلام ضمن دفاع از اصول و موازین دین مبین اسلام از کار و تلاش در مسیر احیا و آبادانی جامعه دریغ نکرد و مزارع و باغ های متعددی را احیا و آباد کرد. در مدت خلافت خویش نیز از کار غافل نگشت . در طول حیات خود اثری گران بها به نام «نهج البلاغه » را به یادگار گذاشت . در این اثر جاویدان بسیاری از آموزه های الهی، سیاسی، مذهبی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... آمده است.
در این مقاله سعی شده است با بهره گیری از نهج البلاغه و کتب مرتبط با آن و استفاده از اندیشه های برخی از متفکران، موضوع کار بررسی شود و با دیدگاه جامعه شناختی مقارنه و مقایسه گردد.
ادامه مطلب ...
اَلرّوحُ وَ الرّاحَةُ وَ الفَلَجُ وَ الفَلاحُ وَ النَّجاحُ وَ البَرَکَةُ وَ العَفوُ وَ العافیَةُ وَ المُعافاةُ وَ البُشرى وَ النَّصرَةُ وَ الرِّضا وَ القُربُ وَ القَرابَةُ وَ النَّصر وَ الظَّـفَرُ وَ التَّمکینُ وَ السُّروُر وَ المَحَبَّةُ مِنَ اللّهِ تَبارَکَ وَ تَعالى عَلى مَن اَحَبَّ عَلىَّ بنَ اَبى طالِبٍ علیهالسلام وَ والاهُ وَ ائتَمَّ بِهِ وَ اَقَرَّ بِفَضلِهِ وَ تَوَلَّى الأَوصیاءَ مِن بَعدِهِ وَ حَقٌ عَلَىَّ اَن اُدخِلَهُم فى شَفاعَتى وَ حَقٌ عَلى رَبّى اَن یَستَجیبَ لى فیهِم وَ هُم اَتباعى وَ مَن تَبِعَنى فَاِنَّهُ مِنّى؛
آسایش و راحتى،
کامیابى و رستگارى و پیروزى، برکت و گذشت و تندرستى و عافیت، بشارت
و خرّمى و رضایتمندى، قرب و خویشاوندى، یارى و پیروزى و توانمندى،
شادى و محبّت، از سوى خداى متعال، بر کسى باد که على بن ابى طالب
را دوست بدارد، ولایت او را بپذیرد، به او اقتدا کند، به برترى او
اقرار نماید، و امامانِ پس از او را
به ولایت بپذیرد. بر من است که آنان را در شفاعتم وارد کنم. بر
پروردگار من است که خواسته مرا درباره آنان اجابت کند. آنان پیروان
من هستند و هر که از من پیروى کند، از من است.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 27، ص 92
ادامه مطلب ...حدیث (1) امام صادق علیه السلام:
اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّکاةِ یَعنى الفِطرَة کَما اَنَّ الصَّلوةَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوةِ؛
تکمیل روزه به پرداخت زکاة یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (ص) کمال نماز است.
من لا یحضر الفقیه ج2 ، ص183 - وسائل الشیعه، ج 9، ص 318
حدیث (2) امام صادق علیه السلام:
أثقَلُ ما یوضَعُ فی المیزانِ یَومَ القیامَةِ الصَّلاةُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ اهل بَیتِهِ.
سنگین ترین چیزی که روز قیامت در ترازوی اعمال قرار داده می شود، صلوات بر محمد و اهل بیت اوست.
وسائل الشیعه، ج 7، ص 197
حدیث (3) امام صادق علیه السلام:
ما مِن عَمَلٍ أفضَلَ یَومَ الجُمُعَةِ مِنَ الصَّلوةِ عَلى مُحَمَّدٍ و آلِهِ.
در روز جمعه هیچ عملى برتر از صلوات بر محمد و خاندان او (ع) نیست.
الخصال ص394
«هر که قرآن را در حال ایستاده در نمازش بخواند، خداوند به هر حرفی از آن صد حسنه برای او بنویسد، و هر کس آن را در نمازش نشسته بخواند، خداوند به هر حرفی پنجاه حسنه برایش بنویسد و هر که قرآن را در غیر از نمازش بخواند، خداوند به هر حرفی ده حسنه برایش بنویسد.»
(اصول کافی، جلد 4، صفحه 414.)
ادامه مطلب ...
أَکثَرُ الخَیرِ فِى النِّساءِ؛
بیشترین خیر و برکت در زنان
است.
من لایحضره الفقیه، ج3، ص385، ح4352
اَلمَرأَةُ الصّالِحَةُ أَحَدُ الکاسِبَینِ؛
زن شایسته یکى از دو عامل
پیشرفت خانواده است.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج14 ، ص171 ، ح16411 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج100، ص238،ح39
وَ قَالَ [علیه السلام] مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکُنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ .
و درود خدا بر او، فرمود: کسى که خود را رهبر مردم قرار داد، باید پیش از آن که به تعلیم دیگران پردازد، خود را بسازد و پیش از آن که به گفتار تربیت کند، با کردار تعلیم دهد، زیرا آن کس که خود را تعلیم دهد و ادب کند سزاوار تر به تعظیم است از آن که دیگرى را تعلیم دهد و ادب بیاموزد.
ادامه مطلب ...
یَا بُنَىَّ اِذَا
امتَلأَتِ المَعِدَةُ نَامَتِ الفِکرَةُ وَ خَرِسَتِ الحِکمَةُ وَ
قَعَدَتِ الاَعضَاءُ عَنِ العِبادَةِ؛
فرزندم هرگاه شکم پر شود، فکر به خواب مى رود و حکمت، از کار مى افتد و اعضاى بدن از عبادت باز مى مانند.
مجموعه ورام ج 1، ص 102.
ادامه مطلب ...
اَلصَّدَقَةُ عَلى وَجه ِها وَ اصطِناعُ المَعروفِ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ تُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَةً وَ تَزیدُ فِى العُمرِ وَ تَقى مَصارِعَ السُّوءِ؛
صدقه بجا، نیکوکارى، نیکى به پدر و مادر و صله رحم، بدبختى را به
خوش بختى تبدیل و عمر را زیاد و از پیشامدهاى بد جلوگیرى مى کند.
نهج الفصاحه ص549 ، ح 1869.
حُبُّ الدُّنیا یُفسِدُ العَقلَ وَ یُصِمُّ القَلبَ عَن سَماعِ الحِکمَةِ وَ یوجِبُ اَلیمَ العِقابِ؛
دل بستگى به دنیا، عقل را فاسد مى کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان مى سازد و باعث عذاب دردناک مى شود.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج 12 ، ص41.
ادامه مطلب ...
اکثر مورخان، محدثان و مفسران شیعه و اهل سنت،[1] معتقدند که تعدادی از آیات سوره انسان از جمله؛ آیه: "وَ یطْعِمُونَ الطَّعامَ..."، در شأن عترت رسول خدا (ص)، یعنی على، فاطمه، حسن و حسین (ع) نازل شده است، و زمان نزول آن ماه ذیحجه پس از ادای نذری بود که امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) برای شفای حسنین (ع) کرده بودند.
در باره چگونگی نذر و نحوه اطعام اهل بیت (ع) به مسکین، یتیم و اسیر، دو نقل وجود دارد:
ادامه مطلب ...
«کم من صائمٍ لیس له من صیامه الّا الجوع و الظّمأ، و کم من قائمٍ لیس له من قیامه الّا السّهر و العناء، حبّذا نوم الأکیاس و افطارهم.»(نهج البلاغه، حکمت 145)
چه بسیار روزه داری که از روزه خود جز گرسنگی و تشنگی بهره ای نبرد و بسیار شب زنده داری که از شب زنده داریش بهره ای غیر از بیداری و رنج ندارد، چه خوب است خواب عارفان زیرک و افطارشان.
«لکلّ شی ءٍ زکاةٌ و زکاة البدن الصّیام.»(نهج البلاغه، حکمت 136)
برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن روزه گرفتن است.
و قد روى عنه [علیه السلام] هذا المعنى بلفظ آخر و هو قوله
قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِى فِیهِ وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِى قَلْبِهِ
و درود خدا بر او، فرمود: قلب احمق در دهان او، و زبان عاقل در قلب
او قرار دارد.
وَ قَالَ [علیه السلام] لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ فِى عِلَّةٍ
اعْتَلَّهَا جَعَلَ اللَّهُ مَا کَانَ مِنْ شَکْوَاکَ حَطّاً
لِسَیِّئَاتِکَ فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِیهِ وَ لَکِنَّهُ
یَحُطُّ السَّیِّئَاتِ وَ یَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ وَ إِنَّمَا
الْأَجْرُ فِى الْقَوْلِ بِاللِّسَانِ وَ الْعَمَلِ بِالْأَیْدِى وَ
الْأَقْدَامِ وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یُدْخِلُ بِصِدْقِ
النِّیَّةِ وَ السَّرِیرَةِ الصَّالِحَةِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ
الْجَنَّةَ
قال الرضى و أقول صدق ع إن المرض لا أجر فیه لأنه لیس من قبیل ما یستحق
علیه العوض لأن العوض یستحق على ما کان فى مقابلة فعل الله تعالى
بالعبد من الآلام و الأمراض و ما یجرى مجرى ذلک و الأجر و الثواب
یستحقان على ما کان فى مقابلة فعل العبد فبینهما فرق قد بینه ع کما
یقتضیه علمه الثاقب و رأیه الصائب .
و درود خدا بر او، به یکى از یارانش که بیمار بود فرمود: خدا آنچه
را که از آن شکایت دارى (بیمارى) موجب کاستن گناهانت قرار داد، در
بیمارى پاداشى نیست اما گناهان را از بین مى برد، آن ها را چونان برگ
پاییزى مى ریزد و همانا پاداش در گفتار به زبان و کردار با دست ها و
قدم هاست، و خداى سبحان به خاطر نیت راست، و درون پاک، هرکس از
بندگانش را که بخواهد، وارد بهشت خواهد کرد.
مى گویم:(راست گفت امام على [علیه السلام] "درود خدا بر او باد"
که بیمارى پاداشى ندارد، بیمارى از چیزهائى است که استحقاق عُوُض دارد، و عوض در برابر رفتار خداوند بزرگ است نسبت به بندة خود، در ناملایمات زندگى و بیمارى ها و همانند آن ها، اما اجر و پاداش در برابر
کارى است که بنده انجام مى دهد. پس بین این دو تفاوت است که امام [علیه
السلام] آن را با علم نافذ و رأى رساى خود، بیان فرمود.)
ادامه مطلب ...
خداوندى که فراخناى صفاتش را نه حدّى است و نه نهایتى و وصف جلال و جمال او را سخنى درخور نتوان یافت، که در زمان نگنجد و مدت نپذیرد. آفریدگان را به قدرت خویش بیافرید و بادهاى باران زاى را بپراکند تا بشارت باران رحمت او دهند و به صخره هاى کوهساران، زمینش را از لرزش بازداشت.
قَال َ[علیه السلام] کُنْ فِى الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ.
درود خدا بر او ، فرمود: در فتنه ها چونان شتر دو ساله باش، نه پشتى دارد که سوارى دهد و نه پستانى تا او را بدوشند.
وَ قَالَ [علیه السلام] أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ وَ رَضِیَ بِالذُّلِّ مَنْ کَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ وَ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَهُ .
و درود خدا بر او، فرمود : آن که جان را با طمع ورزى بپوشاند خود را پست کرده ، و آن که راز سختى هاى خود را آشکار سازد خود را خوار کرده ، و آن که زبان را بر خود حاکم کند خود را بى ارزش کرده است.
ادامه مطلب ...
ابن ابی الحدید گوید: او عابدترین مردم بود و بیش از همه نماز و روزه میگزارد و مردم نماز شب و ملازمت و آداب وردخوانی و خواندن نافله ها را از او آموختند. چه پنداری درباره مردی که در کار مراقبت از ذکر و اوراد خود به جایی رسید که در آن شب بسیار سرد در جنگ صفین زیراندازی برایش گستردند و در حالی که تیرها در برابرش به زمین مینشست و از راست و چپ بر بیخ گوش او می گذشت به نماز مشغول شد و هراسی به خود راه نمی داد و برنخاست تا از کار عبادت آسوده گشت؟! و چه پنداری درباره مردی که پیشانی مبارکش از سجده های دراز، مانند زانوی شتر پینه بسته بود؟! و هرگاه در دعاها و مناجاتهای او ژرف بنگری و بر مضامین آن مبنی بر تعظیم و بزرگداشت خدای سبحان و خضوع در برابر هیبت او و خشوع در برابر عزت او و تواضع و فروتنی و رام بودن در برابر خداوند آگاه شوی، میزان اخلاص حضرتش را خواهی شناخت و میفهمی که این دعاها و رازها از کدامین دل برخاسته و بر کدامین زبان روان گشته است.
از نظر اسلام هر کار خیر و مفیدی که با انگیزه پاک خدایی توأم باشد عبادت است، از اینرو درس خواندن، کار و کسب و فعالیت اجتماعی داشتن، اگر لله و فی الله باشد عبادت است. با وجود این پاره ای از تعالیم اسلام همچون نماز، روزه، مناجات و دعا و ... هستند که فقط به منظور عبادت وضع شده اند.
روش زندگی با مردم: با مردم آنگونه معاشرت کنید، که اگر مردید بر شما اشک ریزند، و اگر زنده ماندید، با اشتیاق سوی شما آیند. (حکمت 10)
روش برخورد با دشمن: اگر بر دشمنت دست یافتی، بخشیدن او را شکرانه پیروزی قرار ده. (حکمت 11)
آیین دوست یابی: ناتوان ترین مردم کسی است که در دوست یابی ناتوان است، و از او ناتوان تر آن که دوستان خود را از دست بدهد. (حکمت 12)
روش استفادة از نعمت ها: چون نشانه های نعمت پروردگار آشکار شد، با ناسپاسی نعمت ها را از خود دور نسازید. (حکمت 13)
ادامه مطلب ...
با اندک تأملی در کلمات و بیانات امیر بیان علی علیه السلام به روشنی این نکته به دست می آید که مسأله «عدالت و حکومت»، جایگاه خاص و اهمیت ویژه ای نزد آن امام بزرگوار داشته است. این دو مقوله به حدی مهم است که اگر تمام تلاشها و مجاهدات علی علیه السلام را در راه تحقق آن بدانیم سخنی به گزاف نگفته ایم. حکومت بدون عدالت برای آن حضرت، از آب بینی حیوان یا کفش کهنه، کم بهاتر می نمود.
بنابر اهمیت موضوع در همه دوره ها، بویژه جهان معاصر، تلاش شده تا در این نوشتار، موضوع مزبور، تحلیل و بررسی شود.
ادامه مطلب ...
آرى او به هنگام خشم بر دشمنان خدا قاطع ولى در مقابل کودک یتیم آنقدر متواضع و مهربان بود که در برابر طفل یتیم روى خاک مى نشست، دست مرحمت بر سر او گذاشته و آه مى کشید و مى فرمود: بر هیچ چیزى مثل کودکان یتیم آه نکشیده ام.
ادامه مطلب ...
ای معاویه، به خدا سوگند علی بلند همت، سخت ژرف اندیش و نیرومند بود، سخن حق می گفت و به عدالت حکم می راند، علم از سراسر وجودش می جوشید و حکمت و دانش از همه وجودش تراوش می کرد. او از دنیا و زرق و برق آن بیم داشت و با شب و تنهایی انس می ورزید، اشکش روان بود و تفکر و اندیشه اش بسیار و طولانی بود.
حقیقت عبادت تعظیم و طاعت خدا و چشم پوشى از غیر اوست،بزرگترین فضیلت نفس ستایش مقام الوهیت و تقرب جستن بساحت قدس ربوبى است،عبادت اگر با شرایط خاص خود انجام شود، مقام بسیار بزرگ و افتخار آمیزى است چنانکه از پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله بوسیله کلمه عبد تجلیل شده و قبل از عنوان رسالت عبودیت او قید گردیده است:
اشهد ان محمدا عبده و رسوله.
ادامه مطلب ...
هنگام تولد حضرت عیسی علیه السلام به حضرت مریم خطاب شد که از خانه خارج شو! اینجا خانه ی عبادت است و ولایت؛ اما برای فاطمه بنت اسد دیوار خانه کعبه شکافته شد و ندا آمد "ای فاطمه! وارد شو" و پس از ورود بانوی بزرگوار دیوار دوباره بسته شد و تا سه روز فرزند میهمان خدای متعال بودند...
ادامه مطلب ...